W każdym zakładzie pracy, niezależnie, czy jest to biuro, czy praca fizyczna, należy zadbać o bezpieczeństwo pracowników. Jednym ze sposobów, który wynika z przepisów prawa, jest spisanie karty oceny ryzyka zawodowego (ORZ). Jest ona ustalana na podstawie artykułu 226 Kodeksu Pracy. Dodatkowo brana jest pod uwagę polska norma PN-N ‒18002. Na jej podstawie określa się prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia w miejscu pracy i jego następstwa, czyli stopień, w jakim dane zajęcie może negatywnie wpłynąć na zdrowie pracowników. Więcej informacji o tym, czym jest ORZ, znajduje się w tekście poniżej. Zachęcamy do lektury!
Czym jest ryzyko zawodowe w pracy?
W czasie realizacji obowiązków służbowych pracownik powinien zachować należytą ostrożność. Zwłaszcza jeśli jest on narażony na groźne i niebezpieczne czynniki np. tynkowanie ściany na rusztowaniu lub cięcie piłą betonowych krawężników w przypadku prac budowlanych, czy chociażby porażenie prądem przy pracy biurowej. W ramach przeciwdziałania wypadkom przygotowywana jest specjalna karta ORZ. W niej znajduje się definicja, czym jest ryzyko zawodowe na danym stanowisku pracy.
W przypadku tworzenia karty ocenie powinny podlegać wszystkie etapy prac. Analiza musi być rzetelna, aktualna i brać pod uwagę takie sytuacje, jak:
- upadek z wysokości,
- potrącenie przez pojazd kołowy,
- dźwiganie ciężkich przedmiotów,
- zawalenie konstrukcji tymczasowej np. wykopu,
- porażenie prądem,
- nadmierny hałas,
- zapylenie pomieszczenia,
- działanie środków chemicznych itp.,
czyli wszystko, z czym jest związane ryzyko zawodowe.
Po prześledzeniu potencjalnych zagrożeń w miejscu pracy trzeba pomyśleć jak je wyeliminować. W tym celu przeprowadza się konsultacje z pracownikami na określonych stanowiskach pracy. W karcie zamieszcza się także wytyczne odnośnie do wyposażenia oraz środków ochrony dla pracowników. Dodatkowo dokument w jasny sposób powinien określać, po co jest ocena ryzyka zawodowego oraz jak go unikać.
Kolejnym krokiem jest sprawdzenie jak dalece skuteczne i właściwe są powyżej opisane zalecenia. Czyli zbierana jest informacja zwrotna od osób zainteresowanych. Na tej podstawie są formułowane wnioski i jeśli zachodzi taka konieczność, wdrażana poprawki. Zwracamy Państwa uwagę, że ORZ na stanowisku pracy jest po to, by Państwa zakład pracy był miejscem bezpiecznym.
Co to jest karta oceny ryzyka zawodowego?
W tym miejscu postaramy się wyjaśnić, co to jest karta oceny ryzyka zawodowego i kiedy należy ją przygotować. Zacznijmy od tego, że obowiązkiem pracodawcy jest zadbanie o BHP na stanowiskach pracy w całej firmie. W tym celu przeprowadza się badania związane z ORZ. Warto również pamiętać, że dokumenty tego typu podlegają okresowej aktualizacji. Jest to zazwyczaj konieczne w sytuacji, gdy np. stara maszyna zostanie zastąpiona innym nowszym modelem. Wówczas trzeba sprawdzić, jak jego działanie wpływa na ryzyko zawodowe. Czym jest to podyktowane? Przede wszystkim zwiększeniem poziomu bezpieczeństwa. Innym przypadkiem są nowelizacje przepisów prawa. Zmiany te mogą mieć wpływ na dotychczasową ocenę potencjalnych zagrożeń na stanowisku pracy.
Jeśli chodzi o treść karty oceny ryzyka zawodowego, to powinna ona zawierać dane dotyczące:
- maszyn, urządzeń, sprzętów używanych do celów służbowych,
- zadań na poszczególnych stanowiskach,
- czynników szkodliwych, uciążliwych oraz niebezpiecznych,
- akceptowalnego poziomu ww.,
- zalecanych środków ochrony indywidualnej i zbiorowej,
- przepisów, norm, które są podstawą opracowania dokumentu.
Poza tym w zapisach powinny znaleźć się wyniki dotyczące przeprowadzonych analiz. Ważnym elementem ORZ są wskazówki, jak zapobiegać nieszczęśliwym wypadkom w miejscu pracy, w szczególności, gdy charakter zakładu pracy może sprzyjać wypadkom – np. budowa.
Istotne jest to, by karty zawierały opis aktualnej struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa. W ten sposób szybko można zorientować się, jaka jest hierarchia stanowisk pracy. W sytuacji, gdy w trakcie wykonywania oceny ryzyka zawodowego posiłkowano się innymi źródłami np. raportami o natężeniu hałasu, to trzeba zamieścić do nich odnośniki.
Po co nam ocena ryzyka zawodowego?
Zastanówmy się, po co potrzebna jest ocena ryzyka zawodowego w firmie. Na początek weźmiemy pod uwagę aspekt kontroli przez urzędy takie jak:
- Państwowa Inspekcja Pracy,
- Inspekcja Sanitarna.
Jeśli inspektorzy ww. instytucji wykażą brak aktualnych kart ORZ, to mogą nałożyć wysokie kary. Dlatego by ich uniknąć, warto przeprowadzić oceny ryzyka na stanowiskach pracy we właściwym czasie.
Drugą i najważniejszą przesłanką jest troska o zdrowie oraz życie osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Chodzi o to, że znając zagrożenia, które występują w czasie wykonywania obowiązków, można im zapobiec, czyli wprowadzić środki ochrony indywidualnej oraz zbiorowej. W ramach profilaktyki każdy pracownik powinien być poinformowany o ryzyku zawodowym na jego stanowisku. Przykładowo, człowiek pracujący młotem pneumatycznym musi używać nauszników. Po co? Słuchawki takie są potrzebne, by nie utracić słuchu. W związku z tym, jeśli taka osoba zapozna się z ORZ, to będzie świadoma poziomu zagrożenia dla swojego zdrowia. W przypadku, jeśli zaniedba to zalecenie, może zachorować. Fakt przeszkolenia musi być potwierdzony odręcznym podpisem pracownika.
Dodatkowo karta oceny ryzyka zawodowego stanowi podstawę do wdrażania ulepszeń w firmie. Mamy tu na myśli proces, którego celem jest osiągnięcie wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Czym ono jest? Jest to stan, w którym uznaje się, że na stanowiskach pracy jest zapewniona należyta ochrona zdrowia i życia ludzi. Mniejsza ilość wypadków przekłada się na większą frekwencję zatrudnionych. Co za tym idzie, rośnie wydajność i zyskowność w przedsiębiorstwie.
Na zakończenie, jeszcze jedna bardzo istotna uwaga, która dotyczy Państwa, jeśli korzystacie z usług zewnętrznych tzw. podwykonawców. Ich też należy zapoznać z aktualną ORZ w ramach delegowanych zadań.
Zalety dobrze przygotowanej karty
Doskonałym rozwiązaniem, zwłaszcza dla małych i średnich firm, są gotowe karty ORZ. Mocną stroną tej opcji jest to, że dokument taki jest:
- przygotowany przez specjalistów,
- aktualny,
- zgodny z obowiązującymi przepisami prawa i normami branżowymi,
- kompletny,
- napisany w przystępny sposób.
Zamówiona karta oceny ryzyka zawodowego może mieć postać elektroniczną, czyli edytowalną. Dzięki temu można ją uzupełniać lub zmieniać w zależności od potrzeb.
Dobrze przygotowany dokument ORZ jest źródłem wiedzy ważnej z punktu widzenia BHP. Informacje na temat realnych zagrożeń pozwalają na podjęcie działań zmierzających do ich uniknięcia. Jest to ważne zarówno z punktu widzenia osoby zatrudnionej na stanowisku pracy, jak i przedsiębiorcy. Robotnik np. budowlany znając czynniki niebezpieczne, będzie na nie uważał. Natomiast pracodawca zapewni pracownikowi odpowiednie środki ochrony indywidualnej oraz zbiorowej. Patrząc od strony kosztów, firma z jednej strony ponosi je na zabezpieczenia, a z drugiej zyskuje większą frekwencję. W dłuższym okresie korelacja tych zmiennych sprawia, że rośnie wydajność i zyski. Zatem poniesione wydatki związane z oceną ryzyka zawodowego są inwestycją zwrotną.
Podsumowując, im lepiej zostanie wykonana karta ORZ, tym większe korzyści są dla Państwa firmy. Dlatego warto skorzystać z usług ekspertów, którzy przygotują dla Was dokumenty. Poza tym odpowiedzą na wszelkie pytania z cyklu:
- Czym jest ryzyko zawodowe?
- Po co i jak jest robiona ocena na stanowisku pracy?
- Co to jest karta ORZ?
Jako specjaliści gwarantujemy kompleksowe wsparcie w zakresie dokumentacji pod kątem BHP. Nasze usługi skierowane są do różnych podmiotów gospodarczych, w tym działających w branży budowlanej, administracyjnej czy w bezpośredniej obsłudze klienta. Osoby zainteresowane współpracą zapraszamy do kontaktu z nami. Jesteśmy do Waszej dyspozycji pod telefonem oraz online. Zadbajmy razem o bezpieczeństwo pracowników!