Karty oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy

Co w miejscu wykonywania obowiązków służbowych może zaszkodzić lub wyrządzić krzywdę pracownikom? Odpowiedź na to pytanie powinien poznać każdy pracodawca, np. poprzez wykonanie odpowiedniej analizy stanowisk służbowych. Jego obowiązkiem jest bowiem dbanie o bezpieczeństwo zatrudnianych osób. Jednym ze sposobów na to, aby ustalić prawdopodobieństwo wystąpienia zagrożenia i jego następstw podczas wypełniania zadań zleconych przez przełożonego jest opracowanie karty oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy (ORZ). Taką analizę sporządza się zgodnie z artykułem 226 Kodeksu Pracy oraz dodatkowo bierze pod uwagę polską normę PN-N ‒18002. Co powinno znaleźć się w tym dokumencie określającym stopień, w jakim dane zajęcie może negatywnie wpłynąć na zdrowie pracowników i jak go przygotować? Zapraszamy do lektury!

Czym jest ryzyko zawodowe w pracy?

Wszelkie zajęcia służbowe niezależnie, czy są wykonywane przy biurku albo polegają na wysiłku fizycznym, wiążą się z określonym zagrożeniem. Dlatego każdy pracownik powinien zachować należytą ostrożność. Szczególnie dotyczy to sytuacji, gdy dana osoba na swoim stanowisku narażona jest na niebezpieczne czynniki. Do nich zalicza się np. prace budowlane na rusztowaniu, cięcie piłą betonowych krawężników albo porażenie prądem. Aby przeciwdziałać ewentualnym skutkom w postaci wypadków, powstaje karta oceny – specjalna dla danego zakładu. W niej też szczegółowo definiuje się, czym jest ryzyko zawodowe na danym stanowisku. Ten dokument powinien być rzetelnie przygotowany i dlatego wymaga precyzyjnej analizy wszystkich aktualnych etapów realizacji obowiązków służbowych. W związku z tym do jego opracowania bierze się pod uwagę np.:

  • możliwość potknięcia lub poślizgnięcia się albo porażenia prądem,
  • upadek w wyniku pracy na wysokościach – np. drabinach, rusztowaniach, dachach, jak również na przestrzeniach roboczych na płaskim terenie,
  • wyciek lub działanie niebezpiecznych środków chemicznych substancji bądź zapylenie pomieszczenia,
  • przeciążenia związane z dźwiganiem ciężkich przedmiotów,
  • ekspozycję na nadmierny hałas.

Z czym jeszcze może być związane ryzyko zawodowe, którego ocena zawierana jest w specjalnej karcie? Obejmuje ono też zawalenie konstrukcji tymczasowej np. wykopu oraz wiele innych sytuacji, w których pracownik narażony jest na niebezpieczeństwo o różnej skali. Dokładna weryfikacja potencjalnych zdarzeń w miejscu pracy pozwala je wyeliminować. Konieczne są także konsultacje z osobami zatrudnionymi na konkretnych stanowiskach.

Na podstawie zebranych informacji karta analizy ryzyka zawodowego powinna również zawierać wytyczne dotyczące wyposażenia oraz środków ochrony dla pracowników. Oprócz tego musi ona w czytelny sposób określać, w jakim celu wykonuje się ocenę tych zagrożeń i co zrobić, aby ich unikać.

Wszystkie opisane zalecenia powinny jeszcze zostać zweryfikowane poprzez zebranie informacji zwrotnej od osób zainteresowanych. To pozwala sformułować wnioski i nanieść ewentualne poprawki.

Warto mieć na uwadze, że taka analiza, czyli karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku pracy powstaje po to, aby Państwa zakład był miejscem bezpiecznym dla zatrudnianego personelu.

Co to jest karta oceny ryzyka zawodowego?

Po co tworzy się ten dokument i jak należy go przygotować? Przypominając o tym, że obowiązkiem pracodawcy jest zadbanie o BHP na stanowiskach pracy w całej firmie, przeprowadza się okresowe badania związane z oceną ryzyka zawodowego. Dlaczego podlegają one aktualizacji? Ponieważ często stary sprzęt zastępuje się nowym, zmienia zakres obowiązków służbowych, a nawet wyposażenie otoczenia, w jakim wykonywane są dane zadania. W takich przypadkach koniecznością staje się sprawdzenie, jak wszystkie te czynniki oddziałują na ewentualne zagrożenia i odnotowanie tego w karcie analizy. W ten sposób na bieżąco można zwiększać poziom bezpieczeństwa zatrudnianych osób.

Wpływ na te aktualizacje mają też nowelizacje przepisów prawa. Każdy z tych czynników może być więc związany ze zmianą dotychczasowej oceny potencjalnych zagrożeń na stanowisku pracy. Dzięki temu, że będzie ona uporządkowana i odpowiednio wykorzystywana, pomoże pracodawcom kontrolować poziom ochrony załogi oraz właściwe zareagować, gdy pojawi się jakieś niebezpieczeństwo.

Informacje potrzebne do ORZ

Tego rodzaju dokument powinien zawierać określoną treść. Informacje w karcie analizy ryzyka zawodowego muszą dotyczyć:

  • charakterystyki zadań realizowanych na poszczególnych stanowiskach pracy,
  • maszyn, urządzeń, sprzętów wykorzystywanych do celów służbowych,
  • możliwych czynników szkodliwych, uciążliwych i niebezpiecznych oraz określenia ich akceptowalnego poziomu,
  • środków ochrony indywidualnej i zbiorowej, które są zalecane w konkretnym przypadku,
  • przepisów, norm, na podstawie których opracowana została karta oceny ryzyka zawodowego.

Obowiązkowym elementem tego dokumentu są także wyniki dotyczące przeprowadzonych analiz. Nie mniej istotne są wskazówki, w jaki sposób możliwe jest zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom na określonych stanowiskach służbowych. Ma to szczególne znaczenie w przypadku zakładów, w których praca już z założenia może sprzyjać wypadkom. Przykładem tego są, chociażby firmy remontowe, budowlane, prowadzące usługi związane z niebezpiecznymi substancjami itp.

W opisie karty analizy ryzyka zawodowego musi też znaleźć się opis aktualnej struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, co w sytuacji zagrożenia pozwoli szybko zorientować się, jaka jest hierarchia stanowisk pracy. Gdy w czasie opracowywania tego dokumentu oceny posiłkują się Państwo innymi źródłami np. raportami o natężeniu hałasu itp., konieczne jest zamieszczenie do nich odnośników.

Czy karta oceny ryzyka zawodowego jest potrzebna?

Choć odpowiedź na to pytanie wydaje się wręcz jednoznaczna, warto ją rozpatrzyć w różnych aspektach. Wiedząc już, czym jest ocena ryzyka zawodowego, trzeba wziąć pod uwagę realną możliwość kontroli bezpieczeństwa pracowników w firmie, do której upoważnione są takie instytucja jak Państwowa Inspekcja Pracy czy Inspekcja Sanitarna. Mają one obowiązek zweryfikować, czy dany zakład ma aktualną kartę ORZ. Gdy inspektorzy wykażą jej brak, zgodnie z prawem mogą nałożyć wysokie kary. Sposobem na to, aby tego uniknąć, jest przeprowadzenie analiza ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy, zrealizowana we właściwym czasie.

Równie ważną przesłanką, aby przygotować taki dokument, jest troska o zdrowie oraz życie osób zatrudnionych w przedsiębiorstwie. Robiąc stosowną analizę i wiedząc, jakie są możliwe zagrożenia, które występują w czasie wykonywania obowiązków, można im zapobiec. W jaki sposób? Poprzez wprowadzenie za pomocą karty oceny środków ochrony indywidualnej oraz zbiorowej. Całkowita eliminacja szkodliwych czynników jest niemożliwa, jednak zawsze można je ograniczyć oraz kontrolować na podstawie uzyskanej analizy.

Działaniem profilaktycznym jest poinformowanie każdego pracownika o ryzyku zawodowym na jego stanowisku. Gdy dana osoba jest narażona na pracę w nadmiernym hałasie, powinna mieć specjalne słuchawki, chroniącego ją przed utratą słuchu. Jeśli ma do czynienia z substancjami żrącymi, musi być ubrana w odpowiedni strój, aby się np. nie poparzyć. Te przykłady można mnożyć w zależności od analizy branży, w jakiej specjalizuje się dana firma. W każdym przypadku chodzi jednak o to, aby zatrudniony miał możliwość zapoznać się z kartą oceny ryzyka zawodowego dotyczącą jego stanowiska pracy, dzięki czemu będzie świadomy poziomu zagrożenia dla swojego zdrowia. Jeżeli zaniedba to zalecenie, może zachorować, ulec wypadkowi lub nawet stracić życie. Dlatego równie ważny jest fakt przeszkolenia potwierdzony odręcznym podpisem pracownika.

Po co jeszcze przeprowadza się analizę i dokumentuje wypływające z niej wnioski? Uzyskaną ocenę, czyli różne informacje można również wykorzystać do wdrażania ulepszeń w zakładzie pracy w celu osiągnięcia wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Definiowane ono jest jako stan, w którym uznaje się, że na stanowiskach służbowych pracownicy mają zapewnioną należytą ochronę zdrowia i życia. Dzięki mniejszej liczbie wypadków zwiększa się frekwencję zatrudnionych, jak i buduje renomę firmy. Te czynniki z kolei przekładają się na wydajność i zyskowność w przedsiębiorstwie.

O czym jeszcze warto pamiętać? Jeżeli korzystają Państwo z usług zewnętrznych tzw. podwykonawców, wówczas obowiązkowo ich również należy zapoznać z aktualną kartą oceny ryzyka zawodowego w ramach delegowanych zadań.

Dlaczego więc warto dobrze sporządzić ten dokument i najlepiej zlecić analizę specjalistom? W przypadku zwłaszcza małych i średnich firm dostępne są gotowe, przygotowane przez nich wzory, opracowane na potrzeby konkretnej branży. Oprócz tego wyróżnia je:

  • rzetelny opis,
  • zgodność z aktualnymi przepisami prawa i normami obowiązującymi w danej dziedzinie,
  • zredagowanie w przystępny sposób.

Taką kartę analizy ryzyka zawodowego dla konkretnego stanowiska pracy można zamówić w wersji elektronicznej, czyli edytowalnej. Dzięki temu nadaje się one do aktualizowania zgodnie z potrzebami pracodawcy – uzupełniania lub zmieniania jej treści.

Dobrze sporządzony dokument oceny może przynieść wiele korzyści zakładowi pracy. Będzie on przede wszystkim istotnym źródłem wiedzy z punktu widzenia BHP. Dając pracownikom możliwość pozyskania informacji na temat realnych zagrożeń, zwiększa się jego świadomość w tym zakresie. Znając czynniki niebezpieczne, będzie starał się na nie uważać.

Ponadto ich bieżące weryfikowanie pozwala przedsiębiorcom na podjęcie działań zmierzających do uniknięcia lub ograniczenia ewentualnego ryzyka zawodowego na stanowisku pracy. Warto również spojrzeć na to w ten sposób, że wydatki poniesione w związku z opracowaniem karty oceny, są inwestycją zwrotną.

Jako specjaliści, którzy zajmują się na co dzień stosowną analizą i przygotowywaniem tego rodzaju dokumentacji BHP, gwarantujemy kompleksowe wsparcie w zakresie dopasowania jej do charakteru działalności Państwa zakładu pracy. Z naszych usług oceny ryzyka zawodowego korzystają podmioty gospodarcze działające w różnych branżach, m.in.:

oraz wielu innych.

Nasi eksperci nie tylko pomogą doprecyzować zapisy karty analizy zagrożeń, ale i odpowiedzą na wszystkie Państwa pytania, począwszy od tego, czym jest ryzyko zawodowe i dlaczego warto zrobić ocenę na stanowisku pracy?

Jesteśmy do dyspozycji klientów pod telefonem oraz online. Chętnie pomożemy zadbać o bezpieczeństwo pracowników każdej firmy poprzez poprawę poziomu ochrony, jaki można im zapewnić. Warto zapoznać się z naszymi usługami w zakresie kart oceny ryzyka zawodowego i skorzystać z eksperckiej wiedzy, którą mamy. Zapraszamy do współpracy w opracowaniu takiej analizy dla różnych stanowisk pracy z korzyścią dla przedsiębiorców i osób zatrudnianych!